Gazeta Podatkowa nr 44 (1606) z dnia 3.06.2019

Rozliczanie świadczenia przedemerytalnego

Osoby pobierające świadczenie przedemerytalne mogą pozostawać aktywne zawodowo. Z racji osiągania przychodów świadczenie przedemerytalne może jednak zostać zmniejszone albo zawieszone. Zastosowanie którejś z opcji uzależnione jest od kwoty osiąganego przychodu. Z uwagi na upływ terminu przekazania do ZUS informacji o wysokości przychodu uzyskanego w roku rozliczeniowym, organ przystąpi do jego rozliczenia, stosując dwie metody.

Podstawowe zasady

Rozliczenie przychodu następuje po zakończeniu roku rozliczeniowego, ustalonego od dnia 1 marca każdego roku do ostatniego dnia lutego następnego roku, w formie rozliczenia rocznego lub miesięcznego, w zależności od tego, która forma rozliczenia jest dla świadczeniobiorcy korzystniejsza.

Osoba pobierająca świadczenie przedemerytalne jest obowiązana niezwłocznie powiadomić organ rentowy o osiąganiu przychodu oraz o wysokości tego przychodu, a po zakończeniu roku rozliczeniowego, w terminie do dnia 31 maja następnego roku, o wysokości przychodu uzyskanego w roku rozliczeniowym, z uwzględnieniem przychodów uzyskanych w kolejnych miesiącach tego roku. Obowiązek ten spoczywa także na pracodawcy i zleceniodawcy lub innym płatniku składek, a w przypadku osoby pełniącej służbę - na właściwej jednostce organizacyjnej. Tak stanowi art. 6 ust. 1-3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

O wysokości przychodu uzyskanego w okresie od 1 marca 2018 r. do 28 lutego 2019 r. pobierający świadczenie przedemerytalne oraz płatnicy składek zatrudniający takie osoby mieli obowiązek powiadomienia ZUS w terminie do 31 maja 2019 r.

Na zawieszenie prawa do świadczenia przedemerytalnego lub zmniejszenie jego wysokości wpływa przychód osiągnięty przede wszystkim z tytułu wykonywania działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Przy ustalaniu przychodu nie uwzględnia się kwot przychodu należnych za okres przed dniem, od którego ustalono prawo do świadczenia przedemerytalnego.

Rozliczenie metodą roczną i miesięczną

W celu dokonania rozliczenia rocznego organ rentowy ustala łączną kwotę przychodu osiągniętą w okresie roku rozliczeniowego i porównuje ją z roczną dopuszczalną/graniczną kwotą przychodu.

Przy czym okres, z którego ustala się kwoty roczne, ulega odpowiedniemu skróceniu w roku rozliczeniowym, w którym:

• prawo do świadczenia przedemerytalnego powstało, ustało lub
   
• wypłata świadczenia przedemerytalnego była wstrzymana z przyczyn określonych w art. 4 ust. 2, 4 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych lub na podstawie art. 103 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną.

Jeżeli kwota przychodu uzyskana w roku rozliczeniowym przekroczyła roczną dopuszczalną kwotę przychodu, nie przekroczyła jednak rocznej granicznej kwoty przychodu, organ rentowy ustala łączną kwotę zmniejszenia w roku rozliczeniowym zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, z uwzględnieniem art. 5 ust. 4 tej ustawy. Tak więc, jeżeli kwota przychodu przekracza dopuszczalną kwotę przychodu, świadczenie przedemerytalne ulega zmniejszeniu o kwotę tego przekroczenia. Jeśli jednak w wyniku zmniejszenia kwota świadczenia przedemerytalnego byłaby niższa niż tzw. kwota gwarantowana, wówczas wysokość świadczenia odpowiada tej kwocie, podlegającej corocznej waloryzacji z dniem 1 marca.

W przypadku uzyskania przychodu w roku rozliczeniowym w kwocie przekraczającej roczną graniczną kwotę przychodu, organ rentowy ustala, że w roku rozliczeniowym świadczenie przedemerytalne podlegało zawieszeniu.

Gdy w roku rozliczeniowym świadczenie przedemerytalne zostało wypłacone w wysokości innej niż wynikająca z rozliczenia, według wskazanych zasad, w przypadku gdy kwota wypłaconych świadczeń:

• była wyższa od kwoty wynikającej z rozliczenia - organ rentowy ustala kwotę nienależnie pobranych świadczeń i dochodzi jej zwrotu na zasadach przewidzianych w ustawie emerytalnej,
   
• była niższa od kwoty wynikającej z rozliczenia - ZUS dokonuje zwrotu kwoty świadczenia.

W celu dokonania rozliczenia miesięcznego organ rentowy ustala kwoty przychodu osiągnięte przez osobę uprawnioną do świadczenia przedemerytalnego w okresie kolejnych miesięcy roku rozliczeniowego i porównuje je z kwotami przychodu: dopuszczalną i graniczną, a następnie:

• ustala kwoty nienależnie pobranych świadczeń i dochodzi ich zwrotu na zasadach przewidzianych w ustawie emerytalnej, jeżeli kwota wypłaconych świadczeń była wyższa od kwoty wynikającej z rozliczenia,
   
• dokonuje zwrotu kwoty świadczenia, jeżeli kwota wypłaconych świadczeń była niższa od kwoty wynikającej z rozliczenia.

Do miesięcznego rozliczania świadczeń, o którym mowa w art. 6b ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, stosuje się odpowiednio art. 6a tej ustawy dotyczący zasad rozliczenia metodą roczną.

Podstawa prawa

Ustawa z dnia 30.04.2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2148 ze zm.)