Świadczenie przedemerytalne a przyczyna rozwiązania stosunku pracy

Prawo do świadczenia przedemerytalnego należy się również wówczas, gdy po zakończeniu umowy o pracę na czas określony pracodawca z przyczyn ekonomicznych lub organizacyjnych nie zawiera nowej umowy o pracę.

STAN FAKTYCZNY:

Wnioskodawczyni została zatrudniona 2 maja 2019 r. przez osobę prowadzącą sklep na podstawie umowy o pracę na czas określony, tj. do 15 maja 2020 r., na stanowisku sprzedawcy (obsługa sklepu). W dniu 16 maja 2020 r. strony zawarły kolejną umowę o pracę na czas określony do 31 grudnia 2021 r. W świadectwie pracy z 31 grudnia 2021 r. pracodawca wskazał, że umowa o pracę została rozwiązana 31 grudnia 2021 r. z upływem czasu, na który została zawarta. Właścicielka sklepu prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zamierzała przedłużyć z wnioskodawczynią umowę o pracę, ale pojawiły się u niej problemy finansowe. Zwiększenie kosztów i wydatków spowodowało, że nie było ją stać na utrzymanie pracownika. Właścicielka sklepu pracowała wówczas w sklepie w większym wymiarze niż dotychczas. Dopiero w marcu 2023 r. zatrudniła pracownika na stanowisku sprzedawcy na podstawie umowy o pracę na czas określony do 31 grudnia 2023 r., gdyż nie była już w stanie pracować w sklepie po 12 godzin dziennie.

Wnioskodawczyni od 5 kwietnia 2022 r. była zarejestrowana jako bezrobotna w PUP. Otrzymywała zasiłek w okresie od 5 kwietnia 2022 r. do 4 kwietnia 2023 r. Okres 180 dni upłynął w dniu 2 października 2022 r. W czasie zarejestrowania nie odmówiła propozycji pracy w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

W dniu 14 listopada 2022 r. wnioskodawczyni złożyła do ZUS wniosek o świadczenie przedemerytalne. Jej staż pracy na dzień 31 grudnia 2021 r. wyniósł: 25 lat 9 miesięcy i 16 dni - okresów składkowych, 11 lat 5 miesięcy i 15 dni - okresów nieskładkowych.

Decyzją z 13 grudnia 2022 r. ZUS odmówił prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu wskazał, że rozwiązanie stosunku pracy z wnioskodawczynią nastąpiło 31 grudnia 2021 r., na skutek upływu czasu, na jaki umowa o pracę została zawarta.

Odwołanie od decyzji organu rentowego wniosła wnioskodawczyni, wskazując, że w jej ocenie, utrata pracy nastąpiła ze względu na likwidację jej stanowiska z powodów finansowych i ekonomicznych firmy.

SĄD ORZEKŁ:

Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do świadczenia przedemerytalnego od 15 listopada 2022 r.

SO podkreślił, że osoba ubiegająca się o świadczenie przedemerytalne musi spełniać przesłanki wymienione w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych. Bezspornym okazało się, że wnioskodawczyni ma staż pracy wynoszący ponad 30 lat. Była zatrudniona przez okres ponad 6 miesięcy na dzień rozwiązania stosunku pracy. Była zarejestrowana jako bezrobotna i przez okres 180 dni pobierała zasiłek dla bezrobotnych. W ustawowym terminie złożyła również wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego.

Przywołując bogate orzecznictwo sądów, orzekający w sprawie SO doszedł do przekonania, że rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu ustawy o świadczeniach przedemerytalnych może nastąpić również przez rozwiązanie umowy o pracę na czas określony z upływem terminu, na który była zawarta. W ocenie Sądu bez znaczenia pozostaje okoliczność, że nie nastąpił spadek przychodów w działalności pracodawcy. Istotne jest, że pracodawca został dotknięty problemami finansowymi, które uniemożliwiły zatrudnienie osób wykonujących obowiązki sprzedawcy - na tym samym poziomie. Kwestie związane z wydatkowaniem dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej i przyczyn decyzji pracodawcy co do likwidacji stanowiska pracy pozostają poza sferą oceny Sądu i nie mają znaczenia w sprawie. Istotne jest tylko, że faktycznie doszło do likwidacji stanowiska w zakładzie pracy. Bezsprzecznie właścicielka sklepu zatrudniła nową osobę dopiero w marcu 2023 r. na czas określony, tj. do 31 grudnia 2023 r.

(wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 28 czerwca 2023 r., sygn. akt VIII U 278/23)

Komentarz redakcji

Przypisanie skutkowi rozwiązania umowy o pracę z upływem czasu, na który była zawarta, jednej z przyczyn nieleżących po stronie pracownika może być powiązane z ustaleniem, że pracodawca, likwidując stanowisko pracy z przyczyn ekonomicznych lub organizacyjnych, nie zawiera nowej umowy o pracę. Dla celów nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego w rozumieniu ustawy o świadczeniach przedemerytalnych oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy likwidacja stanowiska musi stanowić przyczynę, a rozwiązanie stosunku pracy skutek zaistnienia tej przyczyny.