Przeliczenie podstawy wymiaru kapitału początkowego dla osoby, której ZUS ustalił już wysokość emerytury

Mam ustalone prawo do emerytury według nowych zasad. Słyszałam, że zmieniły się przepisy odnośnie obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego, które korzystnie wpłynęłyby na wysokość mojego kapitału. Czy w związku z tym ZUS przeliczy moją emeryturę z urzędu? Czy sama muszę zgłosić wniosek o jej przeliczenie i w jakim terminie powinnam tego dokonać?

Od 1 października 2013 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach… (Dz. U. poz. 960) wprowadzające korzystniejszy sposób ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego. Od tego dnia, w przypadku gdy ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu tylko przez część miesięcy w danym roku kalendarzowym, podstawa wymiaru kapitału jest ustalana poprzez porównanie wynagrodzenia za ten okres do sumy kwot przeciętnego wynagrodzenia z tego roku odpowiadającej liczbie miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu. Przed tą datą zarobki uzyskane z faktycznie przepracowanego okresu były porównywane z sumą kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy (czyli za 12 m-cy), z jednym wyjątkiem. A mianowicie zarobki uzyskane w roku, w którym ubezpieczony po raz pierwszy przystąpił do ubezpieczenia społecznego i pozostawał w nim przez część roku (od 23 września 2011 r.) ZUS porównywał z przeciętnym wynagrodzeniem ustalonym dla części tego roku. Zatem podstawa wymiaru ustalona "po staremu" w przypadku wielu ubezpieczonych została obliczona w niekorzystny sposób i obecnie powinna być ponownie przeliczona.

Zwracamy uwagę! W sprawach, w których ZUS wydał decyzję ustalającą wysokość kapitału początkowego, ponowne jego obliczenie może nastąpić jedynie na wniosek osoby uprawnionej. Jeżeli osoba zainteresowana nie wystąpi z takim wnioskiem, to przeliczenie kapitału nastąpi dopiero przy obliczeniu wysokości emerytury według nowych zasad, o ile oczywiście będzie to korzystne dla emeryta.

W sytuacji, gdy przed 1 października 2013 r. ZUS wydał decyzję w sprawie przyznania prawa do emerytury obliczonej na zasadach określonych w art. 26 ustawy emerytalnej, ponowne jej obliczenie, z uwzględnieniem kapitału początkowego z przeliczoną podstawą wymiaru, następuje również wyłącznie na wniosek emeryta. W tym przypadku wypłata emerytury w nowej wysokości przysługuje od miesiąca zgłoszenia tego wniosku.

Natomiast, jeżeli przed 1 października 2013 r. ZUS wydał decyzję przyznającą prawo do emerytury obliczonej po nowemu, a prawo do tej emerytury zostało zawieszone zgodnie z art. 103a ustawy emerytalnej (brak rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą na rzecz, którego zatrudnienie wykonywane było przed nabyciem prawa do emerytury), a w okresie zawieszenia wypłaty tej emerytury emeryt zgłosi wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru kapitału początkowego, to wówczas ZUS: obliczy kapitał początkowy z uwzględnieniem zmiany wysokości podstawy wymiaru, wyda decyzję przeliczającą wysokość emerytury, następnie zawiesi wypłatę świadczenia. W przypadku zaś emeryta kontynuującego zatrudnienie, który wcześniej nie wystąpi o przeliczenie kapitału początkowego stosownego przeliczenia dokona ZUS, gdy po rozwiązaniu stosunku pracy emeryt zgłosi wniosek o podjęcie wypłaty emerytury. W tym przypadku przeliczenie nastąpi z urzędu. Zasada ta ma również zastosowanie w przypadku, gdy przed 1 października 2013 r. ZUS ustalił wysokość emerytury w kwocie zaliczkowej.

Ponowne obliczenie podstawy wymiaru kapitału początkowego powoduje zmianę wysokości tzw. emerytury hipotetycznej i ma wpływ na wysokość rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych - Dz. U. nr 237, poz. 1656 z późn. zm.).