Gazeta Podatkowa nr 85 (2273) z dnia 23.10.2025

Minimalna emerytura z ZUS przy opłacaniu składek KRUS

Podleganie ubezpieczeniu społecznemu umożliwia korzystanie ze świadczeń - w pierwszej kolejności z tzw. krótkoterminowych, a następnie przykładowo po osiągnięciu wieku emerytalnego z emerytury. W przypadku podlegania przez całą karierę zawodową ubezpieczeniu społecznemu i/lub ubezpieczeniom emerytalno-rentowym w ZUS ubezpieczony nie powinien mieć wątpliwości, że nabędzie prawo do emerytury z ZUS. Z którego organu i na jakich warunkach otrzyma świadczenie, gdy ubezpieczenie w ZUS łączył z ubezpieczeniem rolników?

Emerytura dla urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

• ZUS

Ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. emerytura powszechna przysługuje po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn. Tak stanowi art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2024 r. poz. 1631 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną. Dla celów nabycia prawa do emerytury powszechnej konieczne jest zatem osiągnięcie wymienionego wieku i udokumentowanie jakiegokolwiek okresu podlegania ubezpieczeniu, tj.:

• społecznemu - przypadającemu do 31 grudnia 1998 r. lub
• emerytalnemu i rentowym - przypadającym od 1 stycznia 1999 r.

Omawiana emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego. Jeśli chodzi o podstawę obliczenia emerytury, to jest to kwota zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz środków zewidencjonowanych na subkoncie.

• z KRUS

Ubezpieczonemu rolnikowi, domownikowi urodzonemu po 31 grudnia 1948 r. emerytura rolnicza przysługuje, jeśli spełnia on łącznie następujące warunki:

• osiągnął wiek emerytalny wynoszący w przypadku kobiet 60 lat, a mężczyzn 65 lat,
• podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat.

Okres podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu to okres ubezpieczenia społecznego rolników począwszy od 1 stycznia 1991 r. Przy czym do okresów podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, od których zależy prawo do emerytury rolniczej osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., zalicza się okresy:

• podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990,
• prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, przed 1 stycznia 1983 r.

Wymienionych okresów nie zalicza się jednak do okresów ubezpieczenia, jeżeli zostały zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury/renty na podstawie odrębnych przepisów. Wskazane zasady wynikają z art. 19 ust. 1 oraz art. 20 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2025 r. poz. 197 ze zm.).

Zatem prawo do emerytury rolniczej uzyska osoba, która - poza wymaganym wiekiem - będzie legitymować się co najmniej 25-letnim okresem podlegania wyłącznie rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.

Zwiększenie rolne i emerytura minimalna z ZUS

Regulując kwestie prawa do emerytury z FUS, ustawodawca jednocześnie określił zasady:

• zwiększania jej wysokości za okresy podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników (patrz ramka) oraz
• podwyższania jej wysokości do kwoty minimalnej.

Ustalona wysokość emerytury z FUS może ulec zwiększeniu za okresy opłacania składek na Fundusz Emerytalny Rolników, Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników i ubezpieczenie emerytalno-rentowe, o których mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników, o czym stanowi art. 26a ust. 1 ustawy emerytalnej. Obliczona emerytura z FUS, w oparciu o kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego i zewidencjonowanych składek emerytalnych odpowiednio zwaloryzowanych, może zatem zostać zwiększona za okresy opłacania składek m.in. na ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników.

W myśl natomiast art. 87 ust. 1 i ust. 1a ustawy emerytalnej, w przypadku gdy emerytura przysługująca z Funduszu określona w art. 26 tej ustawy (a więc obliczona w oparciu o zwaloryzowane składki na ubezpieczenia emerytalne i zwaloryzowany kapitał początkowy) łącznie z okresową emeryturą kapitałową, albo emerytura przysługująca z Funduszu jest niższa niż kwota emerytury minimalnej, emeryturę przysługującą z Funduszu, w tym emeryturę ustaloną ze zwiększeniem rolnym, podwyższa się w taki sposób, aby suma tych świadczeń nie była niższa od tej kwoty, o ile ubezpieczony:

• mężczyzna - osiągnął wiek emerytalny wynoszący 65 lat i ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat,
• kobieta - osiągnęła wiek emerytalny wynoszący 60 lat i ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat.

Co ważne, w okresie składkowym uwzględnia się okres, za który ustalono zwiększenie rolne.

Ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r. legitymujący się okresem podlegania ubezpieczeniu społecznemu i/lub emerytalnemu i rentowym w ZUS, a ponadto ubezpieczeniu społecznemu rolników, mają zatem szansę na uwzględnienie w wysokości przysługującej im emerytury powszechnej z ZUS tzw. zwiększenia rolnego lub/oraz podwyższenie emerytury do kwoty minimalnej (przykład).