emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne
lupa
A A A

Gazeta Podatkowa nr 17 (1892) z dnia 28.02.2022

Wpływ kwoty bazowej na wysokość emerytur i rent

Pojęcie "kwoty bazowej" funkcjonuje już w prawie emerytalno-rentowym ponad 30 lat. Jest ono zatem powszechnie znane, w szczególności dla osób, którym z jej uwzględnieniem zostało naliczone świadczenie. Przy wykorzystaniu kwoty bazowej obliczana jest emerytura według starych zasad oraz zasadniczo renta z tytułu niezdolności do pracy. Zmienia się ona corocznie, w ostatnim czasie przejawia tendencje wzrostową, co jest oczywiście bardzo korzystne dla nowych świadczeniobiorców.

Ustalanie kwoty bazowej

Wysokość kwoty bazowej uzależniona została przez ustawodawcę od przeciętnego wynagrodzenia. Stanowi ona 100% przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, w poprzednim roku kalendarzowym. Mowa o tym w art. 19 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną.

Oprócz określenia wysokości kwoty bazowej ustawodawca uregulował również okres jej obowiązywania. W myśl art. 19a ustawy emerytalnej kwota bazowa ustalana jest corocznie na podstawie art. 19 tej ustawy i obowiązuje od dnia 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku kalendarzowego.

Kwotę bazową ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" w terminie do 7. roboczego dnia lutego każdego roku (art. 20 pkt 1 lit. b ustawy emerytalnej). Stosując się do tej delegacji ustawowej, Prezes GUS komunikatem z dnia 9 lutego 2022 r. (Mon. Pol. poz. 178) ogłosił, że kwota bazowa, o której mowa w art. 19 powołanej ustawy, w 2021 r. wyniosła 4.944,79 zł.

Dla świadczeniobiorców oznacza to, że w okresie od 1 marca 2022 r. do 28 lutego 2023 r. kwota bazowa wynosi 4.944,79 zł. W stosunku do kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2021 r. do 28 lutego 2022 r. kwota bazowa wzrosła o 432,38 zł. Jej wzrost o tę kwotę, będzie przekładał się w odpowiedni sposób na ustalenie wysokości świadczeń emerytalno-rentowych, przy obliczaniu których ma ona zastosowanie.

Praktyczne zastosowanie kwoty bazowej

Kwota bazowa wykorzystywana jest przy obliczaniu wysokości:

  • emerytury obliczanej na starych zasadach, a więc zasadniczo ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. i przykładowo przechodzącym na tzw. emeryturę nauczycielską oraz
  • renty z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinnej w przypadku, gdy jest świadczeniem pochodnym po renciście.

Przy czym zastosowanie kwoty bazowej ma miejsce przede wszystkim przy ustalaniu ich wysokości po raz pierwszy, a więc przy przyznawaniu wymienionych świadczeń. Kwota bazowa ma wówczas zastosowanie przy obliczaniu:

  • tzw. części socjalnej tych świadczeń, a więc części stałej,
  • wartości podstawy wymiaru świadczeń oraz
  • wartości tzw. część stażowej, stanowiącej jedną ze składowych kwoty starej emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (patrz ramka).

Jeśli chodzi o część socjalną to stanowi ją 24% kwoty bazowej.

Przy zastosowaniu danej kwoty bazowej mają jeszcze znaczenie inne okoliczności, w tym data zgłoszenia wniosku o świadczenie emerytalno-rentowe. Tym samym kwotę bazową obowiązującą od 1 marca 2022 r., wynoszącą 4.944,79 zł, organ rentowy uwzględni przy ustalaniu wysokości omawianych świadczeń, przyznawanych na wniosek zgłoszony:

  • po dniu 28 lutego 2022 r. lub
  • przed dniem 1 marca 2022 r., jeżeli prawo do renty albo emerytury powstanie po dniu 28 lutego 2022 r.

Tak więc z przedstawionych zasad wynika, że na etapie ustalania prawa do świadczeń emerytalno-rentowych ważna jest data wystąpienia z wnioskiem o to świadczenie, jak również data nabycia prawa do świadczenia. Na zasadach wskazanych w art. 129 ustawy emerytalnej świadczenia wypłaca się bowiem, poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ustalenie tego prawa. Zatem stara emerytura i renta z tytułu niezdolności do pracy, do której prawo powstało przed 1 marca 2022 r. obliczona została/zostanie od kwoty bazowej obowiązującej w okresie, na który przypada pierwszy dzień, od którego świadczenie przysługuje (patrz tabela). Dla przykładu świadczenie, do którego prawo powstało/powstanie w okresie:

  • od 1 marca 2020 r. do 28 lutego 2021 r. zostało/zostanie obliczone przy zastosowaniu kwoty bazowej wynoszącej 4.294,67 zł, natomiast
  • od 1 marca 2021 r. do 28 lutego 2022 r. zostało/zostanie obliczone przy zastosowaniu kwoty bazowej wynoszącej 4.512,41 zł.

Świadczenia, do których prawo powstało z dniem:

  • 1 marca 2020 r. oraz
  • 1 marca 2021 r.

zostało/zostanie następnie poddane stosownym waloryzacjom przeprowadzanym odpowiednio:

  • od 1 marca 2021 r. i od 1 marca 2022 r.,
  • od 1 marca 2022 r.

Natomiast przy naliczaniu należności emerytalno-rentowej przysługującej, nie wcześniej niż od 1 marca 2022 r. zostanie wykorzystana nowa kwota bazowa wynosząca 4.944,79 zł. Tym samym świadczenia nie zostaną poddane procesowi waloryzacji według wskaźnika obowiązującego dla waloryzacji marzec/2022 r. (przykład).

Przykład

Obliczenie wysokości renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, do której prawo powstało

od 1 marca 2020 r. od 1 marca 2021 r. od 1 marca 2022 r.
Do obliczenia wysokości renty przyjęto:
- 25 lat okresu składkowego,
- wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 110,20%.
Podstawa wymiaru renty wynosi
4.732,73 zł (4.294,67 zł × 110,20%)
Podstawa wymiaru renty wynosi
4.972,68 zł (4.512,41 zł × 110,20%)
Podstawa wymiaru renty wynosi
5.449,16 zł (4.944,79 zł × 110,20%)
Od 1 marca 2020 r. renta wynosiła 2.568,86 zł i została obliczona w następujący sposób:
- 24% × 4.294,67 zł = 1.030,72 zł,
- 25 × 1,3% × 4.732,73 zł = 1.538,14 zł,
- 1.030,72 zł + 1.538,14 zł = 2.568,86 zł.
Od 1 marca 2021 r. renta wynosiła 2.677,78 zł (2.568,86 zł × 104,24%) = 2.677,78 zł.
Waloryzacja polegała na podwyższeniu świadczenia wskaźnikiem waloryzacji, nie mniej niż o kwotę 50 zł.
Od 1 marca 2022 r. renta wynosi 2.830,41 zł (2.677,78 zł × 105,7%) = 2.830,41 zł.
Od 1 marca 2021 r. renta wynosiła 2.699,10 zł i została obliczona w następujący sposób:
- 24% × 4.512,41 zł = 1.082,98 zł,
- 25 × 1,3% × 4.972,68 zł = 1.616,12 zł,
- 1.082,98 zł + 1.616,12 zł = 2.699,10 zł.
Od 1 marca 2022 r. renta wynosi 2.852,95 zł
(2.699,10 zł × 105,7%) = 2.852,95 zł.
Od 1 marca 2022 r. renta wynosi 2.957,73 zł i została obliczona w następujący sposób:
- 24% × 4.944,79 zł = 1.186,75 zł,
- 25 × 1,3% × 5.449,16 zł = 1.770,98 zł,
- 1.186,75 zł + 1.770,98 zł = 2.957,73 zł.

Alternatywa w postaci wycofania wniosku

Osoby, które złożyły wniosek o świadczenia przed 1 marca 2022 r. i nabyły/nabędą prawo do nich przed tą datą, mogą skorzystać z możliwości wycofania złożonego wniosku. Będzie to miało sens, gdy okaże się, że:

  • stosując do obliczenia jego wysokości obowiązującą do 28 lutego 2022 r. kwotę bazową (wynoszącą 4.512,41 zł) oraz w wyniku
  • zwaloryzowania wysokości świadczenia od 1 marca 2022 r.,

wyliczone świadczenie jest/będzie niższe od obliczonego od kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2022 r. wynoszącej 4.944,79 zł.

Wycofanie wniosku to nie tylko nabycie prawa do wyższego świadczenia. Wycofując złożony wniosek, trzeba liczyć się jeszcze z tym, że skorzystanie z tej możliwości spowoduje utratę prawa do danego świadczenia za konkretny okres. Po złożeniu nowego wniosku prawo do należności emerytalno-rentowej zostanie bowiem ustalone w wyższej wysokości, ale od nowej daty początkowej. Decyzja w tym zakresie powinna zatem być przemyślana i generalnie bardzo indywidualna. Nie ulega wątpliwości, że należy ona zawsze do osoby bezpośrednio zainteresowanej.

Co ważne, wycofanie złożonego wniosku będzie skuteczne, jeżeli nastąpi nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji, a więc przed upływem miesiąca od dnia jej doręczenia. Ponadto wycofanie wniosku możliwe jest w jednej z form przewidzianych dla jego zgłoszenia, tj. na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego albo ustnie do protokołu w organie rentowym. Dla ułatwienia organ rentowy przygotował formularz EWS, który można wykorzystać, chcąc skorzystać z instytucji wycofania złożonego wniosku.


Druk EWS dostępny jest w serwisie druki.gofin.pl, w dziale Zasiłki i świadczenia.

 

» Sposób obliczania renty z tytułu niezdolności do pracy oraz emerytury według starych zasad

1. Emerytura według starych zasad wynosi:

- 24% kwoty bazowej oraz
- po 1,3% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych i
- po 0,7% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów nieskładkowych.

2. Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi:

- 24% kwoty bazowej oraz
- po 1,3% podstawy wymiaru renty za każdy rok okresów składkowych i
- po 0,7% podstawy wymiaru renty za każdy rok okresów nieskładkowych, a ponadto
- po 0,7% podstawy wymiaru renty za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista osiągnąłby wiek emerytalny 60 lat.

Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75% renty obliczonej dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy.

» Zasady wspólne stosowane przy naliczaniu zarówno emerytury według starych zasad, jak i renty z tytułu niezdolności do pracy

1. Przy obliczaniu świadczeń okresy składkowe, nieskładkowe oraz hipotetyczne (w przypadku renty) ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.
2. Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.
3. Przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty dla:
- płatników składek, zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
- osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność,
nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okresie.
4. Pkt 3 stosuje się odpowiednio wobec ubezpieczonych zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpieczenie społeczne za okres przypadający przed dniem wejścia w życie ustawy emerytalnej, a więc przed 1 stycznia 1999 r. oraz wobec osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność za okres przypadający przed dniem wejścia w życie tej ustawy, tj. przed dniem 1 stycznia 1999 r.
5. Okresów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i pkt 6 ustawy emerytalnej, a więc okresów czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim, okresów jej równorzędnych, okresów zastępczych form tej służby oraz okresów pełnionej w Polsce tzw. służby mundurowej, nie uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości, jeżeli z ich tytułu ustalono prawo do świadczeń pieniężnych określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w art. 2 ust. 2 ustawy emerytalnej.
Wysokość kwoty bazowej
Obowiązuje w okresie Kwota bazowa wynosi Podstawa prawna
od 1 marca 2020 r. do 28 lutego 2021 r. 4.294,67 zł (Mon. Pol. z 2020 r. poz. 173)
od 1 marca 2021 r. do 28 lutego 2022 r. 4.512,41 zł (Mon. Pol. z 2021 r. poz. 138)
od 1 marca 2022 r. do 28 lutego 2023 r. 4.944,79 zł (Mon. Pol. z 2022 r. poz. 178)

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2021 r. poz. 291 ze zm.)

www.EmeryturyiRenty.pl - Emerytury:

 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.VademecumKadrowego.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

marzec 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
12
13
14
16
17
18
19
21
22
23
24
26
27
28
29
30
31
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Rozliczanie wynagrodzeń. Składki ZUS. Zasiłki. Świadczenia. Premie
Vademecum Kadrowego - kompleksowo opracowane zagadnienia z prawa pracy
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.