W jaki sposób ZUS obliczy wysokość wcześniejszej emerytury?

Urodziłem się w 1953 r., a w 1998 r. spełniłem warunki wymagane do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury ze względu na pracę w warunkach szkodliwych. Obecnie czekam tylko na ukończenie 60 lat.

1) Na jakich zasadach zostanie ustalona wysokość tego świadczenia - starych, czy nowych? Czy nadal ZUS będzie mógł przyjąć wynagrodzenia z 10 kolejnych lub 20 dowolnych najkorzystniejszych dla mnie lat?

Czytelnik, jak wynika z treści pytania, w 2013 r. ukończy 60 lat, a tym samym spełni ostatni z warunków, przewidzianych w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną, uprawniających go do skorzystania z prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Jako osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r. emerytura ta zostanie ustalona na tzw. nowych zasadach, określonych w art. 26 ustawy emerytalnej. Jej wysokość stanowić będzie równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia świadczenia przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę ubezpieczonego. Gdzie podstawę emerytury oblicza się jako sumę zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego.

Ponadto, na wniosek zainteresowanego, o ile nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo złoży wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w ofe, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa, jego emerytura może zostać obliczona na tzw. "mieszanych zasadach". Możliwość taką przewiduje art. 183 ust. 1 pkt 5 ustawy emerytalnej, który jednocześnie określa, iż emerytura ta, w przypadku Czytelnika, wynosić będzie:

20% emerytury obliczonej na tzw. "starych zasadach", tj. na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej i
80% emerytury obliczonej na przedstawionych wcześniej "nowych zasadach".

Istnieje zatem szansa, że choćby w części (dokładnie 20%) wysokość emerytury uzależniona będzie od przeciętnego wynagrodzenia uzyskanego przez Czytelnika w kolejnych 10 latach z ostatniego 20-lecia lub dowolnych 20 latach wybranych z całego okresu ubezpieczenia. To ono bowiem stanowi podstawę wymiaru emerytury obliczanej na "starych zasadach". Przypomnijmy, iż składają się na nią następujące elementy:

24% kwoty bazowej,
po 1,3% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych,
po 0,7% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów nieskładkowych.

Warto dodać, iż organ rentowy, po obliczeniu wysokości emerytury w tych dwóch wariantach, tj. na "nowych" i "mieszanych" zasadach, ostatecznie powinien przyjąć opcję korzystniejszą dla świadczeniobiorcy.

2) Czy w celu uzyskania prawa do tego świadczenia będę musiał zwolnić się z pracy?

Do końca 2012 r. dodatkowym warunkiem przyznania prawa do wcześniejszej emerytury w oparciu o art. 184 ustawy emerytalnej dla osób pozostających w zatrudnieniu było rozwiązanie stosunku pracy. Jednakże za sprawą art. 1 pkt 20 ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. poz. 637), której głównym założeniem było wydłużenie powszechnego wieku emerytalnego, kryterium to zlikwidowano.

Emerytura zostanie więc Czytelnikowi przyznana, nawet jeśli nadal będzie pozostawał w zatrudnieniu. Rozwiązanie stosunku pracy będzie jednak konieczne dla celów wypłaty tego świadczenia (art. 103a ustawy emerytalnej).